Dezynsekcja
Dezynsekcja jest to zespół czynności mających na celu tępienie szkodliwych owadów.
Wyróżnia się owady szkodliwe pod względem gospodarczym, sanitarno - epidemiologicznym oraz owady dokuczliwe. Do pierwszej grupy należą owady bezpośrednio niszczące, np.: magazynowe produkty roślinne, drewno, tkaniny.
Owadami szkodliwymi pod względem sanitarno - epidemiologicznym są te, które przenoszą choroby zakaźne, natomiast dokuczliwymi te, które uniemożliwiają ludziom wypoczynek lub pracę.
- W zwalczaniu owadów szkodliwych istotne są zabiegi profilaktyczne, mające na celu ograniczenie owadom możliwości zasiedlenia obiektu i dalszego w nim rozwoju i ich rozprzestrzenienia. Ze względu na znaczne zróżnicowanie cyklów rozwojowych poszczególnych gatunków owadów, liczby pokoleń w roku, płodności i innych cech biologicznych, zabiegi te mogą się różnić w zależności od zwalczanego gatunku. Najogólniej można zabiegi podzielić następująco:
- likwidacja miejsc i podłoży sprzyjających rozwojowi owadów i ich postaci larwalnych,
-
owadoszczelność pomieszczeń.
-
higiena pomieszczeń.
- Działanie produktów biobójczych przeznaczonych do zwalczania owadów (insektycydów) polega głównie na porażeniu systemu nerwowego owadów i innych stawonogów. Insektycydy nie są selektywne, tzn. że są one trujące dla owadów, ale w mniejszym lub większym stopniu szkodliwe dla ludzi i zwierząt gospodarskich. Muszą być zachowane odpowiednie środki ostrożności podczas zabiegów z ich użyciem. Insektycydy należy stosować zgodnie z zaleceniami podanymi w etykiecie-instrukcji stosowania wybranego produktu.
Ze względu na sposób przedostawania się substancji aktywnej preparatu do ciała owada wyróżnia się:
- insektycydy kontaktowe - wchłaniane przez powłoki zewnętrzne,
- insektycydy pokarmowe - wchłaniane przez przewód pokarmowy,
- insektycydy fumigujące - wchłaniane przez drogi oddechowe.
- W zależności od przynależności do grup chemicznych, preparaty owadobójcze dzielimy na cztery główne grupy, które jak już wspomniano, działają na układ nerwowy owada.
I Grupa:
Chlorowane węglowodory (związki polichlorkowe): DDT i Lindan, które zostały dawno temu wycofane.
II Grupa:
Związki fosforoorganiczne. Są to estry kwasów fosforowych i tiofosforowych. Do tej grupy zaliczamy m. in. azametiofos, chloropiryfos, dichlorofos (DDVP) fenitrotion, malation, które też zostały wycofane. DDVP zakazano z dniem 1 listopada 2012 roku
III Grupa:
Karbaminiany. Wiele związków z tej grupy charakteryzuje selektywna toksyczność w stosunku do różnych owadów, np. karbaryl jest skuteczny przeciw karaczanom, a słabo działa na muchy. Do karbaminianów należą substancje aktywne takie jak bendiokarb, dioksakarb, karbaryl, propoksur. Wiele produktów biobójczych przeznaczonych do zwalczania owadów zawierających karbaminiany zostało wycofanych z użycia.
IV Grupa:
- Perytryny i perytroidy. Pyretrum jest najstarszym znanym insektycydem i od dawna był stosowany w postaci sproszkowanych koszyczków złocienia dalmatyńskiego (Chrysantheum cineriaefolium).
Naturalne pyretryny posiadają dobre właściwości owadobójcze, są bardzo toksyczne dla pszczół i ryb, ale są niskotoksyczne dla ssaków. W latach 70-tych ubiegłego wieku zsyntezowano związki o podobnej do pyretryn budowie i właściwościach owadobójczych, ale charakteryzują się większą trwałością. Nazwano je pyretroidami. Są to estry kwasu chryzantemowego i alkoholu o różnej budowie. W preparatach pyretroidowych stosuje się substancje aktywne takie jak: alletryna, alfacypermetryna, cypermetryna, deltametryna, tetrametryna, tralometryna i inne.
Obecnie do zabiegów dezynsekcji wybieramy coraz częściej produkty biobójcze z substancją aktywną należącą do grupy inhibitorów syntezy chityny, neonikotynoidów i makrocyklicznych laktonów.